دانشمندان مجازی با بهره‌گیری از هوش مصنوعی در یک آزمایشگاه نوآورانه، موفق شدند در مدت چند روز راهکاری تازه برای ساخت واکسن کرونا ارائه دهند.
دانشمندان دانشگاه استنفورد با طراحی یک آزمایشگاه مجازی مبتنی بر هوش مصنوعی، موفق شدند تنها در عرض چند روز راهکاری نوآورانه برای ساخت واکسن مؤثر علیه ویروس کرونا (SARS-CoV-2) ارائه دهند.
این پروژه که با الگوبرداری از ساختار واقعی گروه‌های پژوهشی شکل گرفته، از چند عامل هوش مصنوعی تشکیل شده است که به شیوه‌ای مشابه با دانشمندان انسانی به حل مسائل علمی می‌پردازند.
در این ساختار پیشرفته که نمونه‌ای از هوش مصنوعی عامل‌محور (Agential AI) محسوب می‌شود، هر عامل دارای تخصصی خاص مانند ایمنی‌شناسی، زیست‌شناسی محاسباتی، یا یادگیری ماشین است و در کنار یک محقق اصلی مجازی (AI PI) فعالیت می‌کند.
این تیم مجازی، با شبیه‌سازی کامل فرآیندهای تفکر علمی، از جمله طرح پرسش، تحلیل ایده‌ها، و ارائه فرضیه‌های قابل آزمون، با سرعتی بسیار بیشتر از انسان‌ها به پژوهش می‌پردازد.
در یکی از نخستین چالش‌ها، این گروه مأمور شد واکسنی جدید برای ویروس کووید-۱۹ طراحی کند. پاسخ آن‌ها خیره‌کننده بود: پیشنهاد استفاده از نانوبادی‌هایی با عملکردی حتی بهتر از آنتی‌بادی‌های رایج. این نانوبادی‌ها نه‌تنها پایدار و قابل تولید بودند، بلکه توانایی اتصال قوی به سویه‌های جدید و قدیمی ویروس را داشتند و بدون عوارض جانبی عمل کردند.
فرآیند کاری در این آزمایشگاه مجازی بسیار سریع است. جلسات علمی تنها چند ثانیه به طول می‌انجامند و می‌توانند به‌صورت موازی انجام شوند، چرا که عامل‌های هوش مصنوعی نه خسته می‌شوند، نه نیاز به استراحت دارند.
جیمز زو، سرپرست پروژه، در توصیف عملکرد تیم مجازی خود می‌گوید:
تا من قهوه‌ام را بنوشم، آن‌ها صدها جلسه علمی برگزار کرده‌اند!
هرچند این سیستم خودگردان طراحی شده، اما پژوهشگران انسانی همچنان نقش نظارتی دارند و تنها در حدود یک درصد از مراحل مداخله مستقیم می‌کنند. هدف، آزاد گذاشتن این دانشمندان مجازی برای ارائه ایده‌هایی خلاقانه و فراتر از انتظار انسان‌هاست.
به‌گفته زو، چنین مدل‌هایی می‌توانند تحولی بزرگ در روند تحقیقات علمی، به‌ویژه در حوزه‌های زیستی ایجاد کنند و راه را برای کشفیات سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر باز کنند. اکنون، با موفقیت آزمایشی این سیستم در تولید واکسن کرونا، آینده‌ای تازه برای علم با همراهی هوش مصنوعی ترسیم شده است.