ستاره مرموز ASKAP J1832 با پالسهایی منظم در امواج رادیویی و پرتوهای ایکس، دانشمندان را با احتمال کشف نوعی ستارهی تازه شگفتزده کرده است.
دانشمندان با رصدی بیسابقه به ستارهای دست یافتهاند که تمام معادلات شناختهشدهی نجوم را به چالش کشیده است—جرمی به نام ASKAP J1832 که هم در امواج رادیویی و هم در پرتوهای ایکس، در یک چرخهی دقیق 44 دقیقهای پالس میفرستد. این رفتار عجیب که تاکنون در هیچ جرم کیهانی دیده نشده، احتمال وجود یک نوع کاملاً تازه از اجرام آسمانی را مطرح کرده است.
ASKAP J1832 بخشی از گروهی نادر از اجرام موسوم به پدیدههای رادیویی با تناوب بلندمدت است؛ این اجرام برخلاف تپاخترها که در کسری از ثانیه پالس میزنند، با فواصل طولانیتری نور میتابانند؛ اما چیزی که ASKAP J1832 را واقعاً از دیگر همنوعانش متمایز میکند، وجود پالسهای پرتو ایکس است—ویژگیای که تاکنون در این دسته از اجرام مشاهده نشده بود.
با بهرهگیری از ترکیب دادههای رادیویی تلسکوپ ASKAP در استرالیا و دادههای پرتو ایکس رصدخانهی قدرتمند چاندرا متعلق به ناسا، تصویری ترکیبی از این جرم آسمانی تهیه شد.
در این تصویر، پرتوهای ایکس به رنگ آبی، نور فروسرخ به رنگهای نارنجی و فیروزهای، و دادههای رادیویی به رنگ قرمز دیده میشوند—تصویری زنده از یک معمای کیهانی واقعی.
اما ماجرا به همینجا ختم نمیشود. بررسیها نشان داد که در مدت شش ماه، شدت انتشار نور این جرم در هر دو طیف رادیویی و پرتو ایکس به طرز چشمگیری کاهش یافته است. این ترکیب غیرعادی از پالسهای منظم کوتاهمدت و افت بلندمدت تابش، چیزی است که پیشتر در کهکشان راه شیری مشاهده نشده بود.
پژوهشگران معتقدند که ASKAP J1832 احتمالاً یک تپاختر کلاسیک یا ستاره نوترونی در حال جذب ماده از همدمش نیست، چراکه شدت تابشهای آن با چنین سناریوهایی همخوانی ندارد.
در عوض، برخی از ویژگیهای آن با یک مگنتار (ستاره نوترونی با میدان مغناطیسی فوققوی) با قدمتی بیش از نیم میلیون سال تطابق دارد. با این حال، رفتار ناپایدار و درخشان این جرم در طول موج رادیویی برای یک مگنتار کهنسال نیز غیرمنتظره است.
یکی از فرضیههای مطرحشده این است که ASKAP J1832 ممکن است یک کوتوله سفید فوقمغناطیسی در یک سیستم دوتایی باشد—اما برای پذیرش این فرضیه باید وجود قویترین میدان مغناطیسی ثبتشده در کهکشان راه شیری را نیز پذیرفت.
جالب آنکه ستاره ASKAP J1832 در نزدیکی بقایای یک ابرنواختر قرار دارد، اما بررسیهای بیشتر نشان دادهاند که این هممکانی تنها یک تصادف آسمانی است و ارتباط مستقیمی میان آنها وجود ندارد.
نتایج این کشف، توسط تیمی به رهبری زیتنگ وانگ از دانشگاه کرتین در استرالیا، در مجله Nature منتشر شده است. همزمان تیم دیگری نیز این منبع را بهطور مستقل با استفاده از تلسکوپ رادیویی داآوچنگ کشف کرده اما موفق به مشاهدهی پرتوهای ایکس نشدهاند.
رصدخانه فضایی چاندرا که از سال ۱۹۹۹ توسط ناسا به فضا فرستاده شده، با توانایی شگفتانگیزش در مشاهدهی پرتوهای ایکس، بار دیگر ثابت کرد که در خط مقدم کشف رمز و رازهای کیهان ایستاده است. این کشف تازه، دریچهای نو به فهم اجرامی باز میکند که شاید تا پیش از این حتی تصور وجودشان نیز ممکن نبود.