روز یادبود در آمریکا، فرصتی برای ارج‌گذاری به جان‌باختگان ارتش این کشور است؛ روزی ریشه‌دار در تاریخ کهن و پر فراز و نشیب ایالات متحده.
روز یادبود یا Memorial Day یکی از تعطیلات رسمی و مهم ایالات متحده آمریکاست که هر سال در آخرین دوشنبه ماه مه برگزار می‌شود. در این روز، مردم آمریکا با احترام به یاد سربازانی می‌افتند که در طول تاریخ این کشور، جان خود را در میدان‌های نبرد فدا کرده‌اند؛ از جنگ‌های استقلال تا نبردهای معاصر.
نخستین بار در ۳۰ مه ۱۸۶۸، این روز به شکل رسمی برگزار شد و در آن زمان «روز دکوراسیون» نام داشت. این مناسبت توسط جان لوگن، یکی از ژنرال‌های جنگ داخلی و رهبر سازمانی از کهنه‌سربازان، پایه‌گذاری شد. هدف آن بزرگداشت کشته‌شدگان جنگ داخلی آمریکا بود که برای حفظ اتحاد کشور جنگیده بودند.
با گذشت زمان و به‌ویژه پس از پایان جنگ جهانی اول، دامنه‌ی این مراسم گسترش یافت و شامل تمام سربازان آمریکایی شد که در درگیری‌های مختلف جان خود را از دست داده بودند.
در طول تاریخ آمریکا، بیش از یک میلیون نظامی جان خود را در جنگ‌ها از دست داده‌اند. خونین‌ترین نبرد این کشور، نه جنگی با دشمن خارجی، بلکه جنگ داخلی بود؛ درگیری‌ای ویرانگر که حدود ۶۰۰ هزار کشته بر جای گذاشت و باعث تأسیس آرامگاه ملی در آرلینگتنِ ویرجینیا شد.
یکی از بخش‌های تأثربرانگیز این روز، گرامیداشت سربازانی‌ست که هیچ‌گاه شناسایی یا یافت نشدند. برای مثال، در جنگ جهانی دوم بیش از ۷۸ هزار آمریکایی مفقود شدند. به همین منظور، در گورستان ملی آرلینگتن، گوری به نام «سرباز گمنام» ساخته شد که هر سال رئیس‌جمهور آمریکا بر آن تاج گل می‌گذارد. بر سنگ قبر این آرامگاه آمده است:
اینجا سربازی آمریکایی آرمیده که تنها خداوند او را می‌شناسد.
در میان سربازانی که در جنگ‌ها شرکت کرده‌اند، بسیاری از آن‌ها نظامی حرفه‌ای نبوده‌اند، بلکه شهروندانی عادی بوده‌اند که به‌وقت نیاز، سلاح به دست گرفته‌اند. این نکته تأکید می‌کند که فداکاری برای وطن، تنها وظیفه یک قشر خاص نیست.
در طول سالیان، شهرهای مختلف آمریکا برای نخستین‌بودن در برگزاری این مناسبت رقابت کرده‌اند. برخی از جنوب، برخی از شمال. در نهایت، دولت آمریکا در سال ۱۹۶۶، شهر واترلو در نیویورک را به‌عنوان مبدأ رسمی این سنت معرفی کرد، هرچند این ادعا با تردیدهایی نیز همراه بود.
با گذشت سال‌ها، مراسم روز یادبود به شکل گسترده‌تری برگزار شد. از دهه ۱۸۷۰، ایالت‌های شمالی به طور رسمی این روز را گرامی می‌داشتند. آرامگاه‌های ملی در سراسر کشور احداث شدند، از جمله در گتیزبرگ و آرلینگتن. زنان، به‌ویژه از سازمان‌های خیریه و همبستگی کهنه‌سربازان، نقش پررنگی در نگهداری از مزارها و برگزاری مراسم داشتند.
در جنوب آمریکا نیز نسخه‌ای متفاوت از این روز شکل گرفت؛ «روز یادبود کنفدراسیون» که به سربازان ایالات جنوبی در جنگ داخلی اختصاص داشت. برخی ایالت‌های جنوبی آن را در تاریخ‌های متفاوتی چون سوم ژوئن، هم‌زمان با تولد رئیس‌جمهور کنفدراسیون، جفرسون دیویس، برگزار می‌کردند.
تا دهه ۱۹۱۰، مراسم روز یادبود با حضور پرشور مردم، دعاها، شعرخوانی، موسیقی و حتی شلیک‌های تشریفاتی در گورستان‌ها همراه بود. اما با گذر زمان، برخی کهنه‌سربازان از این گلایه داشتند که نسل جدید روح اصلی روز یادبود را فراموش کرده و آن را به بهانه‌ای برای تفریح و سرگرمی بدل کرده‌اند.
در سال ۱۹۷۱، با تصویب قانون «تعطیلات دوشنبه‌ای»، روز یادبود از تاریخ سنتی ۳۰ مه به آخرین دوشنبه ماه تغییر یافت تا فرصت سه‌روزه تعطیلات برای شهروندان فراهم شود. همین موضوع باعث انتقاد برخی گروه‌های کهنه‌سرباز شد که معتقد بودند تغییر تاریخ، روح اصلی این روز را خدشه‌دار کرده است.
با این حال، روز یادبود همچنان جایگاه خود را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای ملی و میهن‌دوستی در آمریکا حفظ کرده است. هر سال در ساعت ۳ بعد از ظهر، مردم با یک دقیقه سکوت، خاطره جان‌باختگان را گرامی می‌دارند. پرچم‌ها تا نیم‌روز نیمه‌افراشته‌اند و سپس به حالت کامل درمی‌آیند. در پایتخت، مراسم رسمی در کنار ساختمان کنگره برگزار می‌شود و موسیقی سوگ و احترام نواخته می‌شود.
در نهایت، روز یادبود نه فقط فرصتی برای ادای احترام به سربازان، بلکه آیینی‌ست که پیوند میان ملت، تاریخ و هویت آمریکایی را زنده نگه می‌دارد.