روز سنت پاتریک (Saint Patrick’s Day)، یکی از مهم‌ترین جشن‌های فرهنگی و مذهبی ایرلند است که هر ساله روز ۱۷ مارس (27 اسفند) برگزار می‌شود.
این روز به یاد سنت پاتریک، حامی بزرگ ایرلند که در قرن پنجم میلادی زندگی می‌کرد، گرامی داشته می‌شود.
اگرچه این جشن در اصل یک مناسبت ملی برای ایرلندی‌ها بود، اما به دلیل مهاجرت گسترده مردم این کشور و تأثیر فرهنگشان در نقاط مختلف جهان، امروزه به یک رویداد بین‌المللی تبدیل شده است.
رودخانه‌ی شیکاگو هر ساله به مناسبت این روز با رنگ سبز تزئین می‌شود و شهرهایی مانند بوئنوس آیرس، نیویورک، لندن و دوبلین شاهد رژه‌های باشکوه، جشنواره‌های مردمی و گردهمایی‌های فرهنگی هستند.
یکی از نمادهای اصلی این جشن شبدر سه‌برگ ایرلندی است که گفته می‌شود سنت پاتریک از آن برای توضیح مفهوم تثلیث در مسیحیت استفاده کرده است. به همین دلیل، این گیاه به مرور به سمبلی از هویت ملی ایرلند تبدیل شد.
جشن‌های سنت پاتریک معمولاً با پوشیدن لباس‌های سبز، نوشیدن نوشیدنی‌های سنتی و رقص‌های محلی همراه است. در این روز، کلیساهای کاتولیک، آنگلیکان، ارتدکس شرقی و لوتران مراسمی مذهبی برگزار می‌کنند و برخی از محدودیت‌های سنتی روزه‌داری در این مناسبت برداشته می‌شود که همین امر به مرور زمان مصرف نوشیدنی‌های الکلی را به یکی از بخش‌های جدانشدنی این جشن تبدیل کرده است.
امروزه، این روز نه‌تنها یک مناسبت مذهبی، بلکه جشنی جهانی برای بزرگداشت فرهنگ و تاریخ ایرلند محسوب می‌شود که مردم در سراسر جهان با شور و نشاط از آن استقبال می‌کنند.
سنت پاتریک کیست؟
سنت پاتریک، راهب و مبلغ مسیحی قرن پنجم میلادی، یکی از چهره‌های تأثیرگذار در تاریخ ایرلند محسوب می‌شود. اطلاعات موجود درباره زندگی او عمدتاً از “اعلامیه” (Declaration) به دست آمده که گفته می‌شود خود او نگاشته است.
براساس روایات، پاتریک در اواخر قرن چهارم میلادی در بریتانیای تحت سلطه روم در یک خانواده ثروتمند به دنیا آمد. پدرش از خادمان کلیسا و پدربزرگش یک کشیش مسیحی بود. با این حال، زندگی او در نوجوانی دستخوش تغییر شد؛ در سن شانزده‌سالگی، گروهی از مهاجمان ایرلندی او را ربوده و به عنوان برده به ایرلند بردند. پاتریک شش سال را در اسارت گذراند و در این مدت به عنوان چوپان کار می‌کرد. او بعدها در نوشته‌های خود ادعا کرد که در همین دوران، ایمان عمیقی به خدا پیدا کرد و در رؤیایی الهی، پیام آزادی خود را دریافت کرد.
بر اساس آنچه در “اعلامیه” آمده، او از ایرلند گریخت و خود را به ساحل رساند، جایی که کشتی‌ای برای بازگرداندن او به خانه منتظر بود. پس از بازگشت، پاتریک مسیر زندگی خود را به‌عنوان یک کشیش ادامه داد و بعدها تصمیم گرفت دوباره به ایرلند بازگردد، اما این بار نه به عنوان یک برده، بلکه به عنوان یک مبلغ مسیحی.
او سال‌ها در بخش‌های شمالی ایرلند به ترویج مسیحیت پرداخت و به گفته‌ی روایات، هزاران نفر را به این آیین دعوت کرد. سنت پاتریک در طول زمان چنان تأثیر عمیقی بر فرهنگ و مذهب این سرزمین گذاشت که بعدها به عنوان حامی و قدیس ملی ایرلند شناخته شد.
طبق باورهای سنتی، او در ۱۷ مارس درگذشت و در شهر داونپاتریک به خاک سپرده شد. پس از مرگش، افسانه‌ها و داستان‌های بسیاری درباره‌ی او شکل گرفت و تا به امروز، نامش با هویت و فرهنگ ایرلند گره خورده است.
انتقادها به جشن‌های روز سنت پاتریک
اگرچه روز سنت پاتریک به عنوان مناسبتی برای گرامیداشت فرهنگ ایرلندی و بزرگداشت این قدیس شناخته می‌شود، اما جشن‌های آن همواره از انتقادها و جنجال‌ها در امان نبوده است. برخی بر این باورند که این رویداد بیش از حد تجاری شده و از هدف اصلی خود فاصله گرفته است. همچنین، رفتارهای نامناسب مانند مصرف بیش از حد الکل و هرج‌ومرج عمومی از جمله مواردی هستند که مورد اعتراض قرار گرفته‌اند.
کلیشه‌سازی و سوءاستفاده از فرهنگ ایرلندی
یکی از مسائل بحث‌برانگیز در این جشن‌ها، نمایش کلیشه‌های تحقیرآمیز از ایرلند و مردم این کشور است. به عنوان مثال، پوشیدن لباس‌های لپرکان (Leprechaun) که از کاریکاتورهای تحقیرآمیز قرن نوزدهم سرچشمه گرفته، همچنان در بسیاری از مراسم دیده می‌شود. در سال ۲۰۱۴، انجمن کهن هیبرنی‌ها موفق شد برخی از خرده‌فروشان آمریکایی را متقاعد کند که از فروش کالاهای تبلیغاتی که تصویری نادرست و توهین‌آمیز از ایرلندی‌ها ارائه می‌دهند، خودداری کنند.
انتقاد به جهانی‌شدن جشن‌های سنت پاتریک
جشن‌های این روز که در کشورهای مختلف برگزار می‌شود، از سوی برخی منتقدان به عنوان “پدی‌گرایی مصنوعی” (Plastic Paddyness) توصیف شده است. این اصطلاح به مواردی اشاره دارد که در آن افراد غیرایرلندی، بدون آگاهی از فرهنگ اصیل ایرلند، خود را به‌عنوان بخشی از این هویت معرفی کرده و برداشتی نادرست و سطحی از آداب و رسوم ایرلندی ارائه می‌دهند.