دانشمندان با شناسایی یک ژن کلیدی در تنظیم جذب و متابولیسم ویتامین D، امیدهای تازه‌ای برای درمان هدفمند سرطان بدون آسیب به سلول‌های سالم ایجاد کردند.
پژوهشگران با استفاده از فناوری پیشرفته کریسپر توانستند ژنی به نام SDR۴۲E۱ را شناسایی کنند که نقش مهمی در جذب و متابولیسم ویتامین D در بدن دارد. به گفته آن‌ها، ژن کلیدی می‌تواند به‌طور بالقوه باعث نابودی سلول‌های سرطانی شود، بدون اینکه به سلول‌های سالم آسیبی وارد کند.
یافته‌های این تحقیق در نشریه علمی Frontiers in Endocrinology منتشر شده است و مسیرهای تازه‌ای را برای درمان‌های دقیق و هدفمند سرطان پیش پای دانشمندان قرار می‌دهد.
ویتامین D تنها یک ماده مغذی نیست، بلکه پیش‌ساز هورمونی به نام «کلسیتریول» است که وظیفه مهمی در جذب کلسیم و سلامت استخوان‌ها دارد و همچنین در عملکرد سیستم ایمنی و رشد سلول‌ها نقش ایفا می‌کند.
دانشمندان نشان داده‌اند که ژن SDR۴۲E۱ در تبدیل ویتامین D به شکل فعالش در بدن بسیار مهم است. در آزمایشی که روی سلول‌های سرطان روده بزرگ (HCT۱۱۶) انجام شد، وقتی نسخه معیوب این ژن وارد این سلول‌ها شد، بقای آن‌ها تا ۵۳ درصد کاهش یافت.
این تغییر باعث شد بیش از چهار هزار ژن دیگر در سلول‌ها دچار تغییر شوند؛ چیزی که اهمیت SDR۴۲E۱ را در کنترل فرآیندهای حیاتی نشان می‌دهد.
امید به درمان‌های دقیق‌تر سرطان
جورج نمر، استاد دانشگاه حمد بن خلیفه قطر و مسئول این پژوهش می‌گوید: مسدود کردن این ژن می‌تواند به شکل انتخابی سلول‌های سرطانی را از بین ببرد. او می‌افزاید: این کار بدون آسیب رساندن به سلول‌های سالم انجام می‌شود که می‌تواند تحولی در درمان سرطان باشد.
این پژوهش الهام گرفته از یافته‌های قبلی درباره جهشی در ژن کلیدی SDR۴۲E۱ بود که باعث کمبود ویتامین D در بدن می‌شود. دانشمندان با کریسپر توانستند این جهش را در سلول‌های سرطانی بازسازی کنند و به نتایج قابل توجهی برسند.
کاربردهای دوگانه ژن کلیدی
به گفته نغمه نافع هندی، استاد دانشگاه خاورمیانه اردن و نویسنده اصلی مقاله، نتایج این تحقیق می‌تواند زمینه‌ساز درمان‌های دقیق‌تر سرطان باشد؛ البته کاربرد بالینی آن به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.
این ژن فقط برای نابودی سلول‌های سرطانی مفید نیست؛ بلکه افزایش فعالیت آن در برخی بافت‌ها می‌تواند سطح کلسیتریول را بیشتر کند و به سلامت استخوان‌ها، سیستم ایمنی و حتی کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های کلیوی، خودایمنی و متابولیک کمک کند.
نمر در این باره می‌گوید:
از آن‌جا که این ژن با متابولیسم ویتامین D در ارتباط است، می‌تواند در درمان بسیاری از بیماری‌ها به کار گرفته شود.
با این حال، پژوهشگران هشدار داده‌اند که هرگونه استفاده گسترده‌تر از این ژن باید با دقت زیاد انجام شود؛ زیرا هنوز تأثیرات طولانی‌مدت آن بر سطح ویتامین D و سلامت کلی بدن به طور کامل مشخص نیست.
این تحقیق برای ژن کلیدی امید تازه‌ای در مبارزه با سرطان و بسیاری از بیماری‌های دیگر ایجاد کرده است و می‌تواند آغازگر راهی باشد برای درمان‌هایی که هم مؤثرتر و هم کم‌خطرتر باشند.